Czas na nowe zasady w fotowoltaice
Ostatnie tygodnie 2021 roku na krajowym rynku energii odnawialnej zostały zdominowane przez debatę wokół nowelizacji ustawy OZE. Nowelizacja w ostatecznym kształcie została podpisana w połowie grudnia 2021 roku przez Prezydenta Andrzej Dudę.
W nowelizacji Ustawodawca nie wprowadził zupełnie nowych rozwiązań. Zamysłem było dopasowanie prawa do oczekiwań rynku oraz społeczeństwa. Wśród wprowadzonych zmian poszerzony został m.in. zakres małych instalacji, poprzez podniesienie górnego progu zainstalowanej łącznej mocy elektrycznej. W ustawie zmieniona została definicja małej instalacji OZE na taką, której moc jest większa niż 50 KW i nie większa niż 1 MW. Dzięki temu inwestorzy, planujący instalacje do 1 MW nie muszą się już martwić koncesją. W okresie przejściowym, w związku z podniesieniem tych progów, przedsiębiorcy, którzy posiadają koncesję, a których instalacje spełniają warunki określone dla małej instalacji (zgodnie z nową definicją), zostaną z urzędu przeniesieni do rejestru wytwórców energii w małej instalacji.
Poza zmianą definicji małej instalacji ustawa wprowadziła również definicje prosumenta zbiorowego i wirtualnego.
Prosument wirtualny energii odnawialnej to odbiorca końcowy wytwarzający energię elektryczną wyłącznie z odnawialnych źródeł energii na własne potrzeby w instalacji odnawialnego źródła energii przyłączonej do sieci w innym miejscu niż miejsce dostarczania energii elektrycznej do tego odbiorcy. Planowana data wejścia w życie przepisów dot. prosumenta wirtualnego to 2 lipca 2024 r. Jest to dzień następny po dacie wejścia w życie Centralnego Systemu Informacji Rynku Energii.
Prosument zbiorowy energii odnawialnej to odbiorca końcowy wytwarzający energię elektryczną wyłącznie z odnawialnych źródeł energii na własne potrzeby w mikroinstalacji lub małej instalacji przyłączonej do sieci elektroenergetycznej za pośrednictwem wewnętrznej instalacji elektrycznej budynku wielolokalowego. Planowana data wejście w życie przepisów dotyczących prosumenta zbiorowego to 1 kwietnia 2022 r.
Według nowelizacji ustawy studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy nie będzie już ograniczało inwestycji w odnawialne źródła energii w takim zakresie jak wcześniej. Limity zostały znacznie podniesione, zwłaszcza w kontekście instalacji fotowoltaicznych lokalizowanych na nieużytkach oraz gruntach rolnych klasy piątej i szóstej.
Dodatkowo instalacje dachowe o dowolnej mocy będą mogły być instalowane, nie zważając na ograniczenia w studium. Większość systemów wsparcia zostało przedłużonych do 2047 roku.
Natomiast znacząca modernizacja spotka system upustów bowiem od 1 kwietnia 2022 roku zacznie obowiązywać nowy system rozliczenia nowych prosumentów – net-billing. Tym samym ustawa wprowadza podział prosumentów na dwie grupy: „nowych” i „starych”. CI drudzy przez okres 15 lat (liczone od momentu podłączenia do sieci) będą korzystać z dotychczasowego systemu polegającego na bezgotówkowym rozliczeniu nadwyżek energii elektrycznej wytworzonej w mikroinstalacji PV i wprowadzonej do sieci elektroenergetycznej oraz energii pobranej przez prosumenta. Rozliczenie to odbywa się w zależności od mocy instalacji według jednej poniższych proporcji:
- 1 : 0,8 w przypadku mikroinstalacji nie większej niż 10 KW
- 1 : 0,7 w przypadku mikroinstalacji większej niż 10 KW.
Prosument korzystający z systemu opustów 1:0,7 / 1:0,8 prowadząc rozliczenie ilościowe wyprodukowanej energii;
- nie ponosi kosztów opłaty dystrybucyjnej zmiennej;
- korzysta z rozliczeń w systemie opustów przez 15 lat;
- może rozliczać nadwyżkę energii przez 12 miesięcy;
- może dobrowolnie podjąć decyzję o przejściu ma rozliczenie w systemie net-billingu.
Wraz z początkiem kwietnia 2022 roku zacznie obowiązywać nowy system rozliczenia energii wyprodukowanej przez „nowych” prosumentów. W systemie net-billing, bo o nim mowa, prosumenci będą się rozliczali w oparciu o zakup i sprzedaż energii. Energia elektryczna wprowadzona przez prosumenta do sieci będzie rozliczana ze sprzedawcą zobowiązanym lub wybranym, według jej wartości rynkowej, w ramach tzw. depozytu prosumenckiego, czyli konta prosumenckiego prowadzonego przez sprzedawcę energii. Wartość energii będzie określana na podstawie rynkowych notowań energii elektrycznej na rynku dnia następnego.
Prosument korzystający z systemu net-billingu prowadząc rozliczenie wartościowe nadwyżek energii
- ponosi koszty opłaty dystrybucyjnej zmiennej;
- korzysta z rozliczeń w systemie przez 15 lat;
- będzie mógł rozliczać wartość nadwyżki wyprodukowanej energii przez 12 miesięcy;
- będzie zwolniony z obowiązku odprowadzania podatku dochodowego PIT, akcyzy i VAT.
Nowy system, będzie wdrażany w trzech etapach:
Od 1 kwietnia 2022 do 30 czerwca 2022 roku nowi prosumenci mają być rozliczani na dotychczasowych zasadach, ale tylko na okres przejściowy do 30 czerwca 2022.
Od 30 czerwca 2022 roku prosumenci mają być rozliczani według zasad net-billingu. Prosumenci, którzy przyłączyli mikroinstalację fotowoltaiczną po 31 marca 2022 roku przejdą na net-billing automatycznie, a energia, która do 30 czerwca 2022 roku zostanie przez ich system wprowadzona do sieci, ale nie zostanie pobrana, zasili ich depozyt prosumencki. W tym okresie cena energii elektrycznej wprowadzonej przez prosumenta do sieci będzie wyznaczana jako cena rynkowa miesięczna. Tak będzie do 1 lipca 2024 roku.
Od 1 lipca 2024 roku cena energii wprowadzanej przez prosumentów do sieci ma być wyznaczana dla poszczególnych, elementarnych okresów rozliczeniowych – godzinowych.
Aby rozliczać się w systemie opustów przez kolejne 15 lat, prosumenci muszą zdążyć do 31.03.2022 roku. Ale…z czym zdążyć?
Jak wyjaśnia Ministerstwo Klimatu i Środowiska, aby rozliczać się w systemie opustów, wystarczy spełnić jeden warunek.
Warunkiem uzyskania prawa do rozliczenia w systemie opustu jest dokonanie kompletnego i poprawnego zgłoszenia o przyłączenie mikroinstalacji w terminie do 31 marca 2022 r.
Ministerstwo potwierdza również, że osoby, które zgłoszą instalację w podanym terminie, będą mogły korzystać z systemu opustów przez 15 lat.
Dotychczasowi prosumenci, jak również ci, którzy znajdą się w systemie do czasu wejścia w życie nowych przepisów – przed 1 kwietnia 2022 r., mają zagwarantowane prawa nabyte. Będą mogli korzystać z systemu opustów przez 15 lat od chwili wytworzenia mocy w instalacji PV i wprowadzenia do sieci elektroenergetycznej pierwszej 1 kWh.
To również potwierdza, że nie trzeba wyprodukować energii w instalacji przed 1 kwietnia 2022 roku, aby móc rozliczać się w systemie opustów. Wystarczy zgłoszenie, którego inwestor dokonuje do Operatora sieci po montażu instalacji fotowoltaicznej.